Piwniczna Zdrój

Piwniczna lokowana „na surowym korzeniu” przez króla Kazimierza Wielkiego w1348 r. leży w dolinie Popradu przy niegdysiejszym szlaku handlowym na Węgry. Położona w sercu Popradzkiego Parku Krajobrazowego urzeka ukształtowaniem terenu, bogactwem lasów, wód Popradu i licznych potoków górskich. Jest  świetnym  miejscem startu do wędrówek turystycznych w pasma górskie Jaworzyny Krynickiej, Radziejowej i w Pieniny.

Tytuł zdroju zawdzięcza miasto leczniczym wodom mineralnym odkrytym w II poł. XIX wieku, a zbadanym w latach 30. ub. wieku, odkąd stanowią bogactwo miasta. Posiadają wysoką zawartość jonów magnezowych i wapniowych, działają korzystnie w chorobach układu pokarmowego, wspomagają leczenie cukrzycy.

Obecnie rozprowadza się „Piwniczankę” po całej niemal Polsce, a kuracjusze i turyści mogą ją pić do woli z naturalnych ujęć i w Pijalni Artystycznej.

Atrakcją miasta jest muzeum regionalne z unikatową kolekcją sprzętu narciarskiego oraz spływ Popradem. Turyści mają zapewnioną bazę noclegową m.in. w gospodarstwach agroturystycznych  na terenie gminy.

W Piwnicznej Zdroju kultywuje się bogate tradycje regionalne, prezentuje je turystom na występach zespołu regionalnego, koncertach, wystawach rzeźby i innych wytworów miejscowych twórców, na cyklicznych imprezach, jak; Dni Piwnicznej, Wrzosowisko, Kolędnicy i inne. Organizowane są również zawody sportowe, głównie narciarstwa zjazdowego, górskiej jazdy rowerowej, jazdy konnej i kajakarstwa. Zimą czynne są trzy stacje narciarskie. Na miłośników turystyki czekają atrakcyjne widokowo szlaki turystyczne. 

Dla turysty odwiedzającego Piwniczna na szczególną uwagę zasługują:

Zabytkowy układ urbanistyczny miasteczka - Od czasów lokacji miasta zachował się prawie niezmieniony układ urbanistyczny z czworobocznym rynkiem i wychodzącymi z jego narożników ulicami. W południowej pierzei rynku znajduje się ratusz, którego zalążek powstał już w XIX wieku i pełnił funkcję wartowni. Przed Ratuszem znajduje się Pomnik upamiętniający 58 mieszkańców Piwnicznej poległych w latach 1939-1945. W pozostałych pierzejach rynku XIX-wieczne domy mieszczańskie. Pod jednym z nich są gotyckie piwnice, w których przechowywano niegdyś węgierskie wino. Według legendy system piwnic miał się ciągnąć aż pod Niemcową (1001m n.p.m.).

Na środku rynku znajduje się zabytkowa cysterna - studnia, która zaopatrywała mieszczan w wodę do użytku codziennego a później była zbiornikiem przeciwpożarowym. W roku 1801 staraniem piwniczańskiego magistratu doprowadzono tu wodę systemem drewnianych rur. Na wyposażeniu studni była sikawka, skórzane wiadra i beczki na wodę. Niestety w czasie wielkiego pożaru w 1876 roku studnia spłonęła wraz z całym wyposażeniem. Uratowała się jedynie figura św. Floriana, która wpadła do wody. Budowlę zrekonstruowano w 1913 roku, według projektu Jana Łomnickiego. Na jednym ze zwieńczeń wymalowano wówczas portret Kazimierza Wielkiego. Obecnie na studni ustawiony jest odrestaurowany konny wóz strażacki.

Muzeum regionalne znajdujące się w Miejsko-Gminnym Ośrodku Kultury. Kustoszem Izby Muzealnej jest Józef Długosz, który nie tylko interesująco i zabawnie opowiada, ale także pozwala wszystkiego dotknąć, co powoduje, że wszyscy (szczególnie młodzież), przychodzą chętnie na lekcję historii. Wszystkie prezentowane narzędzia czarni górale robili i nazywali sami, a ich przeznaczenie niejednokrotnie zaskakuje i rozwesela odwiedzających (np. lewarek do wyrywania zębów, drewniany cedzak służący do odcedzania ziemniaków a w nagłej potrzebie wykorzystywany do spowiadania obłożnie chorego, co czyniło, iż spowiedź nabierała rangi, gdy szept przechodził przez małe oczka cedzaka).

Zasobny dział etnograficzny - oprócz narzędzi rolniczych i rękodzieł rzemieślników piwniczańskich - ukazuje również ludowy strój czarnych górali z gunią i portkami z czarnego sukna oraz kobiecy z katanką i spódnicą tzw. błękiciorą. W części historycznej ekspozycji mają swoje miejsca fotokopie dokumentów lokacyjnych i reprodukcje przywilejów królewskich. Na szczególną uwagę zasługuje - przekazana przez prof. Zbigniewa Bielczyka - jedna z najbogatszych kolekcji sprzętu narciarskiego i starych nart, gromadzonych latami pięknych okazów czeskich, austriackich, niemieckich, francuskich i polskich biegówek oraz zjazdówek. W kolekcji jest ponad 90 wiązań narciarskich, ponad 70 nart, kije narciarskie, buty i raki. W sumie ponad 300 eksponatów. Tak mali, jak i duzi odwiedzający są pod wrażeniem.

Muzeum jest czynne od poniedziałku do piątku w godzinach od 10.00 do 12.00, w niedziele od 11.00 do 13.00. Zorganizowane grupy można umówić indywidualnie. Ekspozycja mieści się w Piwnicznej, Rynek 11.  tel. (18) 446-44-33

Kościół parafialny pw. Narodzenia NMP, wybudowany w stylu józefińskim w latach 1881-86, z kamienia i cegły, na miejscu starszych świątyń. Do najcenniejszych elementów wyposażenia kościoła należą ceramiczne stacje Drogi Krzyżowej pochodzące z Wiednia, dzwon z 1523 roku odlany w Maasen oraz obraz pędzla Bolesława Barbackiego -Św. Józef z Dzieciątkiem.

Niedaleko rynku Piwnicznej, przy torach kolejowych, obok placu zabaw znajduje się cmentarz żydowski kirkut - zniszczony w czasie ostatniej wojny. Prawie w centrum miasta położony jest stary cmentarz piwniczański, otoczony murem na terenie opadającym zboczami w stronę szosy i tzw. dziadowskiego potoku, z pięknym starodrzewem. Cmentarz ten funkcjonował od końca XVIII wieku do 1917 roku. Później chowano tu zasłużonych obywateli miasta oraz ekshumowane ofiary hitlerowskiej egzekucji w Kosarzyskach i na Łomnickim.

W odległości ok. 1km od centrum miasta w kierunku przejścia granicznego Mnisek, przy ulicy Węgierskiej funkcjonuje Tartak – w nim unikalna maszyna parowa z 1856 r.

Na terenie Miejscowości Zubrzyk znajduje się greckokatolicka cerkiew pw. Św. Łukasza z roku 1875. Jest murowana i opasana kamiennym murem, prowadzą do niej solidne,  świeżo zbudowane schody. Nad nawą, prezbiterium i wieżą umieszczone są blaszane sygnaturki i hełmy z pozornymi latarniami. Budowla ta jest podzielona na trzy części – babiniec z wieżą, nawę i prezbiterium – a także wykrój kopuł i konwencjonalny charakter latarń, nie mających w istocie prześwitów okiennych, są już całkowicie charakterystyczne dla architektury zachodniołemkowskiej. Łukowe okna wydają się prymitywnie wykute w murze. Mimo archaicznego wyglądu, cerkiew jest młoda (rok 1875), a wyposażenie pochodzi częściowo z XVIII wieku. Obecnie cerkiew użytkowana jest jako kościół rzymskokatolicki. W Zubrzyku znajduje się również stary łemkowski cmentarz zlokalizowany przy chodniku przed wejściem do kościoła; zostawiono go na boku, więc choć groby niszczeją, jest ich więcej niż w innych wsiach. Pagórek z cerkwią jest świetnym punktem widokowym – przede wszystkim na dziewicze, gęsto zalesione stoki po słowackiej stronie Popradu.

Cerkiew grekokatolicka w Wierchomli Wielkiej z 1821r., wybudowana w miejscu dawnej (spalonej), która wpisana jest do rejestru zabytków. Jest to najstarszy obiekt sakralny w tym rejonie – świątynia drewniana o konstrukcji zrębowej, obita gontem i kryta blachą. Przetrwał kompletny ikonostas z bramkami i ikonami z II połowy XIX w o bogatej snycerce. Nieodłącznym elementem cerkwi są wolnostojące dzwonnice.

Inne interesujące miejsca i obiekty

• Przystanek kolejowy drewniany z muru pruskiego z 1908/09 r.,
• Cmentarz choleryczny na Nakle.

• Zapora przeciw rumowiskowa na potoku  Czercz, kamienna o wysokości 5 m, zamykająca zbiornik o pojemności ok. 9700 m³.
• Szałasy pasterskie na halach nad Łomnicą
• Stara regionalna, często zabytkowa, zabudowa Kokuszki, Łomnicy, Wierchomli

Atrakcje  turystyczne,

Przejazdy Ciuchcią Piwniczańską.

Jeśli chcą Państwo miło spędzić czas i poznać piękne krajobrazy piwniczańskich okolic, zapraszamy do skorzystania z przejażdżki Ciuchcią. Jest to atrakcyjne przeżycie zarówno dla dzieci jak i dorosłych.

Miejsce postoju znajduje się na parkingu pod Ośrodkiem Sanatoryjnym "Limba"  przy ul. Kościuszki. Organizujemy przejazdy indywidualne i grupowe oraz urządzamy imprezy plenerowe (grill, ognisko) przy dźwiękach muzyki. Zapewniamy dobrą zabawę.

Trasy przejazdu do Łomnicy i Głębokiego połączone są z degustacją znanych w całej Polsce wód mineralnych z naturalnych wypływów.

Jazda konna

Ośrodek Jazdy Konnej w Piwnicznej Zdroju zaprasza na naukę jazdy konnej dzieci i dorosłych, wyjazdy w Góry Beskidu Sądeckiego przejażdżki bryczką i wozami kuligowymi.

Szlaki turystyczne
 

Piwniczna - Zdrój ze względu na swoje położenie w środku Beskidu Sądeckiego, posiada dogodny dostęp do gęstej sieci szlaków  (PTTK około 460 km), którymi można dotrzeć do najodleglejszych jego zakątków (wytrawni turyści mogą w ciągu jednego dnia dotrzeć do Szczawnicy lub Krynicy. Mniej zaawansowani mają po drodze do dyspozycji schroniska, które pozwolą podzielić trasę na dwa dni wycieczkowe). Oprócz nich na terenie gminy wyznaczono około 40 km szlaków lokalnych, które samodzielnie lub w połączeniu ze szlakami PTTK pozwalają planować krótsze wycieczki i spacery po okolicy.
  Poza trasami pieszymi istnieją szlaki rowerowe, narciarskie oraz  konne. Mają swoje trasy również zmotoryzowani turyści jeżdżący na quadach i motocyklach krosowych.

Do najbardziej popularnych szlaków należą:

• Piwniczna - Pisana Hala - Zadnie góry - Rytro - Trasa całodniowa (7-8 godz.).
  Wyjście z Piwnicznej, przystanek PKP Piwniczna Zdrój, szlak żółty, z Pisanej Hali szlakiem czerwonym (główny beskidzki), zejście do Rytra szlakiem czerwonym. Trasa z pięknymi widokami - przy wyjściu panorama doliny Popradu i Piwnicznej, przy ładnej pogodzie z Jarzębaków widoczne są Tatry. Przy zejściu do Rytra po prawej stronie ruiny zamku ryterskiego z XIV w.
• Piwniczna - Łomnica - Trasa 5-godzinna.
  Wyjście na szlak niebieski od przystanku kolejowego PKP, przejście Harcerską Polaną - widoki na Piwniczną, pasmo Radziejowej, zejście do Łomnicy szlakiem żółtym do przystanku PKP lub PKS (BUS), albo powrót z Łomnicy (PKS lub BUS), ewentualnie spacer brzegiem Popradu.
• Piwniczna - Niemcowa - Kordowiec - Rytro - Trasa 6-7 godzinna.
  Wyjście z Rynku z Piwnicznej szlakiem żółtym do Niemcowej. Widoki na pasmo Jaworzyny Krynickiej i Góry Lubowniańskie na Słowacji. W Niemcowej zmiana szlaku na czerwony w kierunku Rytra (Niemcowa, Kordowiec opisane przez M.Kownacką w - Szkole nad obłokami), przy zejściu do Rytra urzekające widoki na dolinę Popradu i Rytro. Powrót do Piwnicznej: PKP, BUS, PKS.
• Piwniczna - Piwowarówka - Eliaszówka - Obidza - Trasa całodniowa.
  Wyjście z Piwnicznej od ulicy Szczawnickiej szlakiem zielonym na Piwowarówkę, obok kapliczka, stąd przepiękne widoki na przełom Popradu, Piwniczną, pasmo Jaworzyny Krynickiej. Po osiągnięciu Eliaszówki można zobaczyć dolinę potoku Lipnik na Słowacji oraz Tatry. Z Obidzy zmiana szlaku na kolor czerwony i powrót do Piwnicznej przez Suchą Dolinę - obok pomnik kurierów. Powrót doliną potoku Czercz szlakiem kurierów. Dalej można wracać autobusem lub busem.
• Piwniczna - Obidza - Jaworki - Wąwóz Homole - Trasa całodniowa.
  Odjazd z Rynku autobusem lub busem do końca, dalej szlakiem czerwonym w kierunku Obidzy do Jaworek. Przy ładnej pogodzie z Obidzy roztaczają się piękne widoki na Tatry. W Jaworkach dojście do wąwozu Homole -skały, wodospady "cud natury" rezerwat. Wrócić można tą samą trasą, albo autobusem przez Szczawnicę i Krościenko do Starego Sącza i Piwnicznej.
• Piwniczna - Obidza - Wysokie Skałki - Jaworki - Trasa całodniowa.
  Dojazd do Kosarzysk autobusem lub busem, wyjście szlakiem czerwonym na Obidzę, później zmiana szlaku na niebieski. Po osiągnięciu Rozdziala roztaczają się bardzo ładne widoki na Lubownię na Słowacji, widoczny jest zamek, niegdyś Lubomirskich. Zejście szlakiem zielonym, po drodze wąwóz Homole. Powrót jak z trasy poprzedniej.
• Piwniczna - Radziejowa (najwyższy szczyt Beskidu Sądeckiego - 1262m npm.) - Trasa całodniowa.
  Wyjście z Rynku w Piwnicznej szlakiem żółtym na Niemcową, dalej zmiana szlaku na czerwony. Z przełęczy Rogaczowej ładne widoki na Tatry, Babią Górę. Z Radziejowej zejście szlakiem czerwonym na Przehybę, 1175m npm. W schronisku możliwość posiłku i noclegu. Powrót szlakiem niebieskim do Rytra.

Opisane trasy są stosunkowo łatwe dla tych, którzy "chodzą", ale nie polecane dla osób starszych, nie uprawiających turystyki górskiej, ludziom z zaburzeniami krążenia czy schorzeniami serca. Tych oczekują trasy spacerowe w Parku na Kicarzu oraz na terenie gminy trasy łączące szlaki turystyczne PTTK z możliwością łatwiejszego i krótszego zejścia.

Na terenie gminy świadczone są usługi przewodników górskich. Sezonowo działa biuro informacji turystycznej

Kolarstwo górskie

Biorąc pod uwagę rodzaj ścieżek i dróg, Beskid Sądecki jest atrakcyjniejszy dla rowerzystów górskich niż na przykład Beskid Żywiecki. Lepsza jest przede wszystkim ich nawierzchnia. Zdecydowanie rzadziej spotyka się długie odcinki niemiłosiernie kamienistych dróg. Osoby lubiące techniczną jazdę ucieszą się z wąskich i krętych, ale wyśmienitych do jazdy ścieżek określanych w literaturze jako singletrack. Większość tras Beskidu Sądeckiego przebiega lasami, od czasu do czasu wychodząc na widokowe polany. Ma to swój ogromny urok, zwłaszcza w skwarne, letnie dni.  Aby wybrać trasę odpowiadającą swoim możliwościom trzeba wcześniej zapoznać się z zastosowaną w przewodnikach 4-stopniową skalą trudności. Bez korzystania z przewodnika, trudno określić samemu skalę trudności trasy, ponieważ oznaczenia i kolory tras w terenie nie są związane ze stopniem trudności.

Wycieczka rowerowa może być więc:

• łatwa - taka, do której pokonania nie będą potrzebne specjalne umiejętności techniczne i kondycja fizyczna;
• nieco trudna - wymaga pewnych umiejętności technicznych i dość dobrej kondycji fizycznej. Jej przejechanie dla osób nie jeżdżących regularnie na rowerze może być męczące;
• trudna - jest przeznaczona dla osób mających dobrą technikę jazdy i przygotowanych do dużego wysiłku fizycznego. Wiele odcinków na niej może być zbyt trudnych do przejechania dla początkującego rowerzysty;
• bardzo trudna - czeka na najlepszych. Konieczna jest bardzo dobra technika i przygotowanie kondycyjne.

Do popularnych tras rowerowych na terenie gminy należą:

• Kosarzyska - Zaczerczyk - Piwniczna - dł.trasy 10,5km; różnica poziomów 270m, stopień trudności - trudna
• Sucha Dolina - Obidza - Rogacz - Niemcowa - Błankowa - Kosarzyska - dł.trasy 18km; różnica poziomów 580m; stopień trudności - bardzo trudna
• Sucha Dolina - Zwór - Świni Groń - Piwowarówka - Piwniczna - dł.trasy 11,5km; różnica poziomów 360m; stopień trudności - bardzo trudna
• Piwniczna - Łomnica Zdrój -  Jarzębaki - Piwniczna Zawodzie - dł.trasy 15,5km; różnica poziomów 340m; stopień trudności - nieco trudna
• Piwniczna Zawodzie - Głębokie - Rytro ruiny zamku - Piwniczna - dł.trasy 15km; różnica poziomów - 150m; stopień trudności - nieco trudna

Do uprawiania turystyki rowerowej, turyści nie potrzebują własnego sprzętu, ponieważ  na terenie gminy  można znaleźć wypożyczalnie rowerów. W razie usterek i problemów służą również serwisy.