Jak leczyc hipermobilność? Hipermobilność - nadmierna ruchomość stawów

Hipermobilność - nadmierna ruchomość stawów

Zespół hipermobilności konstytucjonalnej (ZHK) (inna nazwa hipermobilność konstytucjonalna stawów (HKS)), jest uogólnioną, wrodzoną i  samoistną niewydolnością tkanki łącznej całego naszego organizmu.

Objawia się ona przede wszystkim: 

• wiotkością torebek i więzadeł odpowiedzialnych za stabilizację stawów
• zwiększoną w odniesieniu do normy ruchomością stawów
• częste „przeskakiwanie”, uciekanie i uczucie braku pewności stawów kończyn
• brak płynności ruchu, „przeskakiwanie”, trzaski, i „strzelanie” podczas ruchów segmentów kręgosłupa
• łatwość zwichnięć i skręceń stawów
• wykonywanie ruchów czynnych w stawach w stopniu przekraczającym zakres fizjologiczny,  przez osoby nie trenujące
• brak tolerancji na obciążenia statyczne, wiercenie się, konieczność częstej zmiany pozycji, trudności ze  staniem w jednym miejscu
• koślawość stawów łokciowych, nieosiowość stawu śródręczno-paliczkowego kciuka i śródstopno-paliczkowego palucha stopy, płaskostopie, wady stawów kolanowych w postaci tyłowygięcia, koślawości lub szpotawości
• zmiany w ruchomości stawów żuchwowo-skroniowych
• tendencja do współistniejącej fibromyalgii
• wieloma innymi objawami współtowarzyszącymi zarówno z układów, jak i narządów, które zawierają w swoim składzie tkankę łączną
• Skłonność do żylaków kończyn dolnych, nietolerancja ortostatyczna
• Tendencja do przepuklin brzusznych i pachwinowych
• Obniżenie i wypadanie narządu rodnego lub odbytu
• Depresja, stany lękowe, nerwica
• Objawy dermatologiczne: przedwczesne powstawanie zmarszczek, rozstępy w okolicy lędźwiowo-krzyżowej, skłonność do powstawania nieestetycznych,  porozszerzanych, nierównych blizn  i inne

Po raz pierwszy ta choroba została dostrzeżona w 1967 r., przez  B.M Ansell,  J.A Kirk i E.L. Bywaters. Opisali oni ją jako „zespół nadruchomości”, który występuje u osób z uogólnionym rozluźnieniem stawów i innymi współistniejącymi dolegliwościami ze strony układu mięśniowo-szkieletowego. Po raz pierwszy został też użyty termin „zespołu hipermobilności”.  Opisano w ten sposób szereg objawów, występujących ze strony układu mięśniowo-szkieletowego u osób, które nie miały innych nieprawidłowości jak chociażby choroba reumatologiczna, choroby neurologiczne, czy jakieś wady wrodzone. Z czasem naukowcy doszli do wniosku, że objawy te nie pochodzą tylko i wyłącznie z narządu ruchu, ale także z narządów wewnętrznych, z narządów miednicy małej, układu  sercowo-naczyniowego, a nawet skóry.

Zespół hipermobilności konstytucjonalnej zalicza się do chorób wrodzonych, z grupy dziedzicznych zaburzeń tkanki łącznej). Istnieją przypuszczenia, że  jest ona  skutkiem nieprawidłowości genetycznej kolagenu tkanki łącznej, który jest  dziedziczony w dominujący sposób i ściśle związany z płcią żeńską. Jak do tej pory nie udało się odnaleźć genu, który odpowiada za to  zaburzenie.

Hipermobilność występuje u od 4 do ok. 59% populacji na całym świecie ( w Polsce 12 do 24 % osób dorosłych). Choroba ta dot. przede wszystkim ludzi młodych i częściej kobiet niż mężczyzn (prawie 2 razy częściej).

U osób cierpiących na hipermobilność (w wieku dojrzałym) często mamy do czynienia z występowaniem otyłości.

Jeżeli chodzi o badania na hipermobilność, to w Polsce najczęściej stosuje się badanie według kryteriów Sachsego. Jego główne założenie to 13 testów ruchowych kręgosłupa oraz stawów obwodowych i n ich podstawie ocenia się zakres ruchu w stosunku do oznaczonych norm. Jeżeli dodatni wynik występuje w siedmiu testach, pozwala to rozpoznać hipermobilność, a także zachodzi podejrzenie nieprawidłowości w obrębie tkanki łącznej innych narządów, przykładowo skóry.

Następstwa  hipermobilności konstytucjonalnej stawów u wielu osób mogą przez wiele lat (a nawet przez całe życie), nie dawać żadnych negatywnych skutków. Nie odczuwamy jej i nie daje żadnych dolegliwości. Dzieje się tak w szczególności  przy współistniejącym wydolnym układzie mięśniowym, który działa jako swoista bariera bezpieczeństwa. W niektórych przypadkach hipermobilność stawów  jest nawet źródłem odnoszenia sukcesów w niektórych dyscyplinach sportowych (akrobatyka, gimnastyka), a także ułatwia niektóre czynności zawodowe (muzycy, tancerze baletowi).

W wielu jednak wypadkach hipermobilność powoduje negatywne konsekwencje. Dotyczy to przede wszystkim przypadków, gdy układ mięśniowy jest mniej wydolny, lub z biegiem lat, zmniejsza się kontrola mięśniowa ruchu w stawach. Powstaje trwałe przeciążenie stawów, co rodzi odruchy obronne, mające na celu ograniczenie nadmiernej ruchomości. Tzw. zablokowanie czynnościowe jest przyczyną często  intensywnych bólów kręgosłupa i stawów krzyżowo-biodrowych. Mamy tu też do czynienia ze zjawiskiem tzw. „zacięcia zbyt luźnej szuflady”. Powodujące to znaczne ograniczenie zakresu ruchomości stawu. W tym okresie dochodzi do częstych dolegliwości przeciążeniowych: bólów mięśni  i stawów kończyn, potylicznych bólów głowy, bólów w okolicy kręgosłupa,, drętwienia kończyn górnych (zwłaszcza w  nocy lub podczas podróży samochodem), bólów międzyłopatkowych (np. u kobiet karmiących piersią). W wielu wypadkach ból nasila  się, gdy jesteśmy w bezruchu, stąd osoby hipermobilne, są niespokojne, nadruchliwe.

Hipermobilność prowadzi też do niestabilności segmentów kręgowych, wypuklin i przepuklin jądra miażdżystego, w obrębie krążków międzykręgowych kręgosłupa.

Naukowcy opisali też związek między hipermobilnością konstytucjonalną a nawracającym zwichnięciem rzepki, nawykowym skręceniem stawu skokowo-goleniowego i zwichnięciem stawu ramiennego.

Istnieje też zależność pomiędzy ZHK, a dysfunkcjami stawów skroniowo-żuchwowych. Występują  tu uczucie nadmiernego luzu, słyszalne trzaski, przeskakiwanie stawów skroniowo-żuchwowych,  ból w okolicy stawu, ból głowy, twarzy, uczucie zatykania uszu, łzawienia oczu, ograniczenie rozwarcia jamy ustnej i inne.

Ostatnie badania naukowców z  University of Cincinnati pokazują, że hipermobilność jest mocno związana z siłą i częstotliwością występowania migren ( w szczególności u kobiet). Schorzenie to trzykrotnie zwiększa ryzyko wystąpienia silnych bólów migrenowych. Jak leczyć hipermobilność?

Jeżeli chodzi o profilaktykę i leczenie hipermobilności stawowej to przede wszystkim należy:

• w okresie do zakończenia wzrostu kostnego, poddać selekcji młodzież z HK i uświadomić ich oraz ich rodzicom problemy związane z tym schorzeniem (stan narządu ruchu teraz i w przyszłości)
• stworzyć odpowiednią orientację zawodową młodzieży z nadruchomością. Przede wszystkim chodzi tu o kwalifikacja do zawodów, w których pracuje się w zmiennych i urozmaiconych pozycjach. Należy natomiast unikać tych zawodów, które dają przeciążenia statyczne(np. stomatolodzy, krawcowe, obsługa maszyn i komputerów, kierowcy)
• Unikać kierowania młodzieży do uprawiania sportów (szczególnie wyczynowo), gdzie wykorzystywana i pogłębiana jest hipermobilność konstytucjonalna (akrobatyka, gimnastyka, siatkówka, niektóre sporty walki, itp.)
• Należy natomiast zalecać treningi w dyscyplinach, które zwiększają siłę mięśniową i stabilizację stawów oraz przywracają prawidłowy stereotyp ruchowy (np. pływanie stylem grzbietowym, Nordic Walking, jazda konna, narciarstwo biegowe, i inne)
• Powinno się unikać ćwiczeń rekreacyjnych i czynności, które prowadzą do niepotrzebnych rozciągnięć i rozluźnienia stawów(np.  gwałtowne skłony, sięganie rękami do ziemi, ćwiczenia zamachowe i gibkościowe, skrajne rotacje głowy i tułowia i inne). Dotyczy to szczególnie lekcji WF w szkołach
• Niedopuszczanie do nadmiernego, długotrwałego statycznego przeciążania mięśni posturalnych (dot. przede wszystkim kierowców), gdyż przestają one wówczas spełniać rolę bariery ochronnej stawów i obciążenia działają w sposób bezpośredni na aparat torebkowo-więzadłowy.
• Unikać w miarę możliwości długotrwałych jazd środkami komunikacji, a szczególnie zasypiania w fotelach samochodowych i autobusowych.
• Kontrolować swoja wagę, aby nie dopuścić do dodatkowego przeciążenia stawów.
• odżywiać się pełnowartościowymi produktami zawierającymi duże ilości witaminy E oraz mikroelementy (szczególnie magnez, selen, cynk)
• dbać o odpowiednią pielęgnację skóry i starać się nie dopuszczać do jej uszkodzeń.
• Systematycznie wykonywać systemy ćwiczeń, które mają na celu wzmocnienie mięśni głębokiej stabilizacji tułowia i stabilizujące stawy obwodowe.

Jak widać, ćwiczenia w hipermobilności stawowej odgrywają zasadniczą rolę w zapobieganiu rozwojowi zespołów bólowych przeciążeniowych, oraz przewlekłych dolegliwości bólowych. Metodyka ćwiczeń jest jednak całkiem odmienna od tej, która jest  stosowana w innych ćwiczeniach regeneracyjnych, sportowych i leczniczych. Ich główny cel sprowadza się do zwiększania kontroli i przywracania równowagi mięśniowej.

Niektóre te ćwiczenia wymagają współpracy z profesjonalnym personelem fizjoterapeutycznym, gdyż samodzielne stosowanie tych ćwiczeń jest niekiedy bardzo trudne. Należy też propagować  rekreacyjne uprawianie wspomnianych wyżej sportów.

Gdzie leczyć hipermobilność? -> Ośrodek Leczniczo-Rehabilitacyjny "Natura"

Kliknij i zobacz: Sanatoria leczące choroby ortopedyczno-urazowe

Źródło: www.natura.med.pl 

www.kopalniawiedzy.pl