Iwonicz Zdrój

Iwonicz - Zdrój to uzdrowiskowa miejscowość położona w Beskidzie Niskim w dolinie Iwonickiego Potoku.

Lecznictwo Uzdrowiskowe wczoraj i dziś:

Iwonicz Zdrój należy do najstarszych polskich uzdrowisk. Pierwsze wzmianki o leczniczych właściwościach tutejszych Źródeł pochodzą z wydanych w 1578 roku "Cieplic" Wojciecha Oczki, lekarza nadwornego Stefana Batorego. W XVII wieku "cudowne" właściwości wód iwonickich były znane w całym kraju. Interesowali się nimi wybitni lekarze leczący koronowane głowy. Osiemnasty wiek nie sprzyjał rozwojowi uzdrowiska i dlatego nastąpił upadek lecznictwa w Iwoniczu.

 Ponowny rozwój lecznictwa uzdrowiskowego nastąpił dopiero w wieku XIX, gdy ówcześni właściciele Iwonicza, Karol Załuski, a następnie Amelia Załuska, przystąpili do budowy pierwszych obiektów zakładu kąpielowego. W początkowym okresie prowadzono działalność uzdrowiskową tylko w sezonie letnim, a pierwszym stałym lekarzem był brat znanego poety Wincentego Pola, dr Józef Pol. Znaczny napływ gości, który nastąpił w połowie XIX wieku, spowodował rozbudowę tak zakładu kąpielowego, jak i innych budynków służących wygodzie kuracjuszy.

 Do wybuchu I wojny światowej Iwonicz Zdrój przeżywał okres szybkiego rozwoju; zwiększała się liczba gości, powstawały nowe obiekty uzdrowiskowe, rozpoczęto butelkowanie i sprzedaż iwonickich wód mineralnych. Okres I wojny światowej uniemożliwił prowadzenie działalności leczniczej, ale nie spowodował większych strat w infrastrukturze zdrojowej.

 W okresie międzywojennym nastąpił dalszy rozwój Iwonicza Zdroju, obok rodziny Załuskich zaczęli inwestować w zakłady lecznicze także inni przedsiębiorcy. Największą inwestycją okresu międzywojennego była budowa szpitala uzdrowiskowego "Excelsior", który był własnością Związku Kas Chorych.

Po 1945 roku nastąpiła nacjonalizacja Zakładu Kąpielowego, który stał się własnością państwa. W 1955 roku wyodrębniono Iwonicz Zdrój ze wsi Iwonicz, a w 1973 miejscowość otrzymała prawa miejskie. Okres powojenny to dynamiczny rozwój całego uzdrowiska, powstały liczne sanatoria, zwiększono w znacznym stopniu ofertę leczniczą, rozbudowano infrastrukturę sportowo-rekreacyjną (basen, skocznie narciarski, korty, ścieżki spacerowe itp.).

Dziś Iwonicz – Zdrój nazywany jest "perła podkarpackich uzdrowisk". Liczne sanatoria przyciągają kolejnych inwestorów obiektów wypoczynkowych i turystycznych.

Tutejsze szpitale i Sanatoria leczą:

• Choroby układu trawienia
• Choroby ortopedyczno-urazowe
• Choroby reumatologiczne
• Choroby dróg oddechowych
• Choroby układu nerwowego
• Choroby kobiece
• Osteoporoze
• Choroby skóry
• Otyłość

Oprócz obiektów sanatoryjnych Iwonicz – Zdrój to także świetne miejsce to aktywnego wypoczynku.

Atrakcje turystyczne:

Trasy pieszych wycieczek :

• Na górę "Cergowa" (716m) - trójgarbne zalesione pasmo wznosi się na południowy zachód od Iwonicza-Zdroju. Wzniesienie widoczne ze wzgórz otaczających uzdrowisko. Wielka Góra posiada trzy wierzchołki: wschodni (681 m), środkowy (683 m) oraz zachodni (716 m).Na jej stokach znajduje się kilka niewielkich jaskiń szczelinowych (głównie na południowym stoku zachodniego ramienia - tzw. Borsucze Dziury), cudowne źródełko związane ze św. Janem z Dukli – "Złota Studzienka" oraz dwa rezerwaty: Rezerwat Cisy w Nowej Wsi i Rezerwat Tysiąclecia na Górze CergowejTrasa wycieczki prowadzi czerwonym szlakiem przez Turkówkę, miejscowość Lubatową, Pański Dział. Od drogi nad przysiółkiem Doły trzeba zejść do doliny potoku. Po przejściu potoku szlak prowadzi w kierunku południowo-zachodnim, leśną drogą na grzbiet a następnie w kierunku zachodnim przez trzy szczyty. Widok z Cergowej sięga aż po Tatry.

• Na "Żabią Górę" (549m) - wznosi się na południowy zachód od Iwonicza-Zdroju. Jest to bezleśne wzniesienie. Dojście do zniesienia prowadzi aleją Leśną na południe w kierunku Turkówki lub alejką spacerową wschodnim stokiem Przedziwnej od „Excelsioru”. Bez względu na wybraną trasę czas przejścia 45-60 minut. Warto wejść na szczyt Żebiej Góry. Widać z niej na północy za wzgórzami iwonickimi Doły Jasielsko-Sanockie, zamknięte na horyzoncie pasmami Pogórza. Na zachodzie widoczne pasma Beskidu Niskiego, na południu rozległa panorama aż po wododział karpacki. W kierunku wschodnim widoczność przysłaniają Przymiarki

• Na "Wólecką Górę" (613m) - wzniesienie stanowi niższą kulminacje Przymiarek. Wznosi się w kierunku południowym od Iwonicza-Zdroju. Sam szczyt i tereny podszczytowe zalesione sosnowym lasem. Niżej linii lasu na zachodnim stoku znajdują się pola orne Lubatowej, na wschodnim i północnym łąki Wólki, a na południowym, leśnym stoku, poprzecinanym wąwozami, źródliska Iwonickiego Potoku i dalej ku wschodowi pola uprawne Bałucianki. Aby wejść na Wólecką Górę można iść szlakiem tak jak na Przymiakki lub przez Turkówką i Moczarze. Z partii szczytów rozciągają się wspaniałe widoki. W dole na północy widoczne uzdrowisko i otaczające je wzniesienia. Dalej szeroka Kotlina Krośnieńska, horyzont zamykają na północy pasma Pogórza Strzyżowsko-Dynowskiego. Na zachodzie widoczna wieś Lubatowa, nad którą wznosi się góra Cergowa. W prawo od masywu Cergowej widoczna Chyrowa, dolina Jasiołki i tzw. Dolina Śmierci. Na południu Piotruś, Osieczek, a dalej za Bałucianką i Królikiek Polskim – Jawornik (762m n.p.m.)

• Na górę "Przedziwna" (551m) - położona jest w południowo-zachodniej części uzdrowiska. Nazywana też w przeszłości „Cudowną” – od źródeł mineralnych wytryskujących u jej podnóża. Spacer na Przedziwną można rozpocząć od „Excelsioru”, alei Leśnej, Bełkotki, Czarnych Błot i kontynuować w dowolnym kierunku. Całe wzniesienie jest zalesione. W okresie wiosennym na zboczach góry rozkwitają liczne gatunki kwiatów i krzewów. Czas wyjścia z uzdrowiska na szczyt 30-40 minut

• Na górę "Winiarska" (529m) - wnosi się na zachodniej części uzdrowiska. Na południowym jej stoku znajdują się szyby wydobywcze ropy naftowej. Poniżej kopalni, między Winiarską a Przedziwną wytryskuje źródło Bełkotka. Południowa część góry pokrywa las mieszany. Dojść na górę Winiarską można od Bełkotki lub od strony sanatorium „Górnik”. Winiarska jest szczytem widokowym. Szczególnie rozległe widoki roztaczają się na wschód, gdzie widać Pogórze Bukowskie, na północ z widocznymi Dołami Jasielsko-Sanockimi i Pogórzem Strzyżowsko-Dynowski oraz na zachód na Pogórze Jasielskie. Czas przejścia 40 minut

• Na Górę Borowinową (482m) - od przystanku PKS idziemy obok kościoła leśną dróżką. Przed mostkiem na strumyku skręcamy w prawo i stromą ścieżką wspinamy się na szczyt. Po kilku minutach mijamy szyby naftowe. Czas przejścia w obie strony ok. 30 min. Od drugiej połowy XIX wieku czerpano z w tym miejscu borowinę lecznicza, służącą do zabiegów. Zbocza góry porośnięte są mchami i jagodami leśnymi. Ze szczytu otwiera się widok na Cergową. Z Góry Borowinowej możemy dojść na Połoniny ( w lewo, drogą leśną), a idąc w prawo ścieżką na Glorietę

• Do Lasu "Piekliska" (481m) - od przystanku PKS "Trzy Lilie" idziemy drogą w górę (w kierunku ZSG-H), Po przejściu około 600 metrów wchodzimy na Połoniny powyżej pensjonatów "Relaks" i "Telimena". Następnie skręcamy w lewo i po kilku minutach, polną drogą, dochodzimy do lasu Piekliska. Czas przejścia w obie strony ok.1godz. Trasa tej wycieczki prowadzi w większości wzdłuż dawnego "gościńca", który do 1852 roku stanowił drogę do uzdrowiska. W odległości 300 metrów od lasu, w kierunku północnym znajduje się kamienna kapliczka z 1341 roku. Spod lasu roztacza się wspaniały widok na Doły Jasielsko-Sanockie. Zobaczyć można Miejsce Piastowe, Targowiska, Haczów, Klimkówkę i Rymanów

• Na Przymiarki (640m) - do przystanku PKS idziemy w kierunku skoczni narciarskich, obok których skręcamy w lewo w Stefanową Dolinę. Po piętnastu minutach marszu skręcamy w prawo na wąską ścieżkę. Następnie przechodzimy przez nieistniejącą wieś Wólkę i po ok. 10 min. dochodzimy na grzbiet Przymiarek. Czas przejścia w obie strony ok. 2 godz. Droga na Przymiarki prowadzi przez zamieszkałą do 1945 roku przez Łemków wieś Wólkę. Mieszkańcy zostali przymusowo przesiedleni po II wojnie, a wioska uległa zniszczeniu. W lesie można spotkać jałowce i dziewięćsiły. Spod zachodniego stoku Przymiarek wypływa potok Iwonka. Na najwyższym wzniesieniu Przymiarek znajduje się punkt triangulacyjny, spod którego rozciąga się panorama na prawie że całe Pogórze Strzyżowsko-Dynowskie. Widoczne są góry: na północny-wschód, w kierunku Rymanowa Zdroju, Mogiła i Sucha Góra; na południowy-wschód góra Dział i pasmo Bukowicy, za którymi rysują się wzniesienia odległych o około 40 km wzniesienia Bieszczadów - Łopiennik, Chryszczata i pasmo Połonin. Patrząc na południowy-zachód zobaczymy wspaniały widok na Beskid Niski. Na pierwszym planie masyw Cergowej, nieco dalej Chyrową - a przy bardzo dobrej widoczności, nieco na lewo od Cergowej, dostrzec można Tatry

• Do Lasu Grabińskiego - wyjście z Iwonicza Zdroju drogą w kierunku Krosna. Około 4 km skręcamy w lewo i przez mostek na Iwonce przechodzimy na utwardzoną betonowymi płytami drogę. Po przejściu ok.1,8 km wchodzimy do Lasu Grabińskiego. Idąc wzdłuż potoku, po kilku minutach, dochodzimy do pamiątkowego obelisku. Czas przejścia w obie strony ok. 3 godz. W okresie II wojny światowej Niemcy rozstrzelali w Lesie Grabińskim 72 Polaków - w większości mieszkańców Lubatowej i Iwonicza. Po wojnie postawiono w tym miejscu pomnik z piaskowca upamiętniający tę zbrodnię.

• Wycieczki rowerowe - tereny Iwonicza Zdroju i okolic stwarzają idealne warunki do uprawiania turystyki rowerowej. Wysoko położone nowopowstałe osiedla i przysiółki to nie lada gratka dla zwolenników rowerów górskich, ale nie tylko. Zważywszy na fakt, iż większość proponowanych poniżej tras przebiega po drogach asfaltowych, jak najbardziej wskazane są tutaj także rowery trekkingowe oraz crossowe. Główną atrakcją tras rowerowych, są bez wątpienia wspaniałe walory krajobrazowe. Praktycznie z każdego miejsca roztaczają się fenomenalne panoramy na pasma Beskidu Niskiego, Bieszczadów, Doliny Krośnieńskiej, Pogórza Strzyżowsko-Dynowskiego, a przy dobrej widoczności nawet Tatr.Ważnym elementem jest także czynnik poznawczy. Jazda rowerem po trasach tych pozwala odkryć przepiękne, tajemnicze i często zapomniane zakątki

• Drewniany kościół – w Iwoniczu, konsekrowany w 1464 r.

• Pałac załuskich – wybudowany w II poł. XIX w.

• Kompleks obiektów uzdrowiskowych - w Iwoniczu – Zdroju, w jego skład wchodzą: Stary Pałac, Dom Zdrojowy, łazienki borowinowe „Pijalnia Wód Mineralnych”, łazienki mineralne, pawilon źródła „Józef”, pawilon .„Nad Źródłami”, pensjonat „Bazar”,  pensjonat „Belweder”, pensjonat „Biały Orzeł”, komora piwniczna spalonego pensjonatu „Krakowiak”, pensjonat „Pod Jodłą”, pensjonat „Trzy Lilie”, pensjonat „Ustronie”, pensjonat „Zofiówka”

• Obfite źródła wód mineralnych – najpopularniejszym jest Bełkotka położone na stokach góry Przedziwnej, nazwa pochodzi od wydobywającego się gazu ziemnego, wywołującego bełkot wody

Źródło: http://www.iwonicz-zdroj.pl/ oraz www.wikipedia.pl

Zobacz: Sanatoria w Iwoniczu - Zdroju