Zwyrodnienie stawów

Zwyrodnienie stawów to (czyt. choroba zwyrodnieniowa stawów)  choroba będąca wynikiem zdarzeń zarówno biologicznych, jak i mechanicznych, które zaburzają powiązane ze sobą procesy degradacji i syntezy chrząstki stawowej, zarówno w chondrocytach, macierzy pozakomórkowej, jak i warstwie podchrzęstnej kości. Choroba klinicznie objawia się bólem stawów i ograniczeniem ich funkcji ruchowej, radiologicznie natomiast można stwierdzić całą gamę objawów.

Szacuje się, że w Polsce na chorobę zwyrodnieniową stawów cierpi około 2 milionów osób^, choć niektóre dane mówią o 17% społeczeństwa jest też najczęstszą przyczyną orzekania o inwalidztwie . Uważa się, że choroba dotyczy 25-30% osób w wieku 45-64 lat, 60% starszych niż 65 lat i więcej niż 80% osób w wieku powyżej 75 lat.

Choroba została podzielona na:

• pierwotną (idiopatyczną) o nieznanej przyczynie
• wtórną, wywołaną miejscowymi uszkodzeniami struktury, nieprawidłowościami budowy stawu lub chorobami ogólnoustrojowymi.

Klasyfikacja idiomatyczna:

1. miejscowa

• ręce
• stopy
• staw biodrowy
• staw kolanowy
• kręgosłup
• inne pojedyncze miejsca
• staw główkowo- panewkowy barku

2. uogólniona (dotycząca jednoczasowo co najmniej 3 stawów z powyższych lokalizacji)

Klasyfikacja wtórna:

1. urazy

• ostre
• przewlekłe (praca zawodowa, sport)

2. wrodzone i rozwojowe

• choroby miejscowe
• czynniki mechaniczne

3. metaboliczne

• ochronoza
• hemochromoza
• choroba Wilsona
• choroba Gauchera

4. endokrynologiczne

• akromegalia
• nadczynność przytarczyc
• cukrzyca
• otyłość
• niedoczynność tarczycy

5. choroby z odkładania soli wapnia

• choroba odkładania kryształów pirofosforanów wapnia
• artropatia apatytowa

6. inne choroby kości i stawów

• miejscowe
• rozsiane

7. neuropatie

8. choroby endemiczne

9. różne

• odmrożenia
• choroba kesonowa
• hemoglobinopatie

W przeszłości chorobę zwyrodnieniową postrzegano jedynie jako wynik naturalnego procesu starzenia się organizmu, w tym stawu oraz mechanicznego ścierania się powierzchni stawowych. Jendakc horoba zwyrodnieniowa może występować u osób młodych, natomiast niektóre osoby starsze nie wykazują żadnych objawów choroby.

 O początku choroby decydują:

• nadmierne przeciążenie stawu
• obniżenie jakości elementów tworzących staw.

Do idiopatycznej postaci mogą predysponować następujące czynniki:

• wiek
• nadwaga i otyłość
• czynniki genetyczne
• powtarzane przeciążenia
• płeć żeńska
• niedobór estrogenów (estrogeny hamują u zwierząt doświadczalnych degradację chrząstki)
• osłabienie siły mięśni okołostawowych (co naraża staw na mikrourazy)
• wzmożona gęstość kości (zwiększa ryzyko zmian wytwórczych)
• niedobór odżywiania
• zaburzenia proprioceptorów

W postaciach wtórnych, za czynniki sprawcze uważa się wszystkie stany, które ujęte są w klasyfikacji postaci wtórnej.

Leczenie choroby zwyrodnieniowej jest procesem wieloetapowym i wielospecjalistycznym. Terapia powinna także zawierać zalecenia codziennego odpoczynku dla odciążenia stawów. W przypadku leczenia niefarmakologicznego istnieje cały arsenał metod fizykoterapeutycznych. Powinna ona obejmować rehabilitację domową, wsparcie poprzez kontakt telefoniczny, pomoc w zrozumieniu choroby, redukcję nadwagi, kinezyterapię, ćwiczenia poprawiające ruchomość stawu, ćwiczenia wzmacniające siłę mięśniową, używanie sprzętów pomocniczych, poradnictwo radzenia sobie w życiu codziennym, leczenie uzdrowiskowe.

Zobacz:  Sanatoria leczące choroby układu nerwowego